Lucka i chopek z klockōw – bojka

Lucka zicła sie na tepichu i ôbaliła kibelek z klockami. Potym wziyna jedyn klocek, drugi i dała sie do budowanio ś nich czego fajnego.

Z dwōch klockōw zrobiyła nogi, a z trzecigo bas. Inkszy – srogi, zielōny – zaczōn robić za pukiel, do kerego przidała żōłte rynce: jedna na jednyj, a drugo na drugij strōnie.

– Boroczku, już wszysko mosz, ale jeszcze niy mŏsz gowy! – pedziała Lucka i posznupała miyndzy klockami za takimi, co by robiyły za gowa. Żōłty na gymbiczka, czerwōny na włosy. Ku tymu jeszcze taki czorny, chudy a dugi, co piyknie pasowoł na antyna. Ale piykno gowa!

Lucka wraziyła gowa na pukiel i – dziwej sie! – ôroz leżoł wele nij gryfny chopek: z nogami, basym, puklym, rynkami a gowiczkōm. A na gowiczce – taaako antyna!

– Dobry, Chopku – pedziała Lucka – Jako to sie dzisio mocie?
– Dobry, Lucko! – prziwitoł sie Chopek. – Wszysko dobrze. Prawiech sie ôbudziōł.

Chopek chcioł stanōńć, ale jak ino sie dźwignōł, to zarozki mu ôdleciała gowa i pokulała sie po tepichu. Lucka sie ôśmioła! Zmiarkowała ale, co Chopek fest sie ô to zestaroł i zebrało mu sie na płacz. Tōż gibko pō nia chopsła, wziyna jōm i prziczepiyła Chopkowi nazod. Tyn bōł ale rod!

– Dziynkuja ci piyknie, Lucyjko – pedzioł.
– Niy ma za co, Chopeczku – ôdpedziała Lucka i zarozki sie go spytała – Pośniodocie teroz zy mnōm?

Lucka wiedziała, co już je dużo godzin, ale pōmyślała se, co Chopek jeszcze nic niy jod. Przeca prawie go zbudowała! Beztōż piyrw chciała dać mu pośniodać. Dopiyro niyskorzij przidzie czas na ôbiod i wieczerzo.

***

Lucka i Chopek pojedli se tak, co wyglōndali, choby im fto naplōmpoł basy. Potym dali sie do budowanio chałpki do Chopka, coby mioł kōnsek placu ino do siebie. A niyskorzij prziszli dō niego goście: pupka Ana i dinozaur Rex. Lucka wachowała, coby wszyscy byli radzi na tym byzuchu.

Ôroz usłyszała taty wołać z antryju:

– Lucka, zbiyrej sie. Jadymy!

Dziouszka zarozki poleciała, ani żodnymu niy pedziała “baj-baj!”. Bawidołka ôstały same.

***

Na wieczōr cołko familijo ściōngła nazod do dōm. Zarozki ôboczyli, iże cosik było sam niyrichtich.

Nojsōmprzōd tata, przi sebuwaniu, depnōł na co kanciatego.

-Aaa! – zaryczoł jak lew.

Chyciōł sie za bolawo szłapa i skokoł naôbkoło na drugij, tak że mało wiela niy ôbalił sie na mama i na Lucka.

– Lucka! Po jakimu klocki leżōm w antryju na zolu?! – zawołoł, jak sie ino trocha spamiyntoł.

– Ale jo ich sam niy rozsułach. – ôdpedziała Lucyjka. – Jo sie nimi bawiyła w mojij izbie, a niy tukej.

Tata ale blank jij niy uwierzōł.

Zaroz potym mama wlazła do kuchnie. A tam? Sumeryjo! Poôtwiyrane wszyskie szranczki i bratruła, niyprziwrzōne dźwiyrze do lodōwki i zamarznika! Na delōwce już stoła kałuża wody!

– Hanek! – zawołała mama na taty – my sam chyba mieli kradzioka. Wejrzij ino gibko do izbōw, czy nōm aby czego niy zebroł!

Tata polecioł do jednyj izby, do drugij: wszyńdzie to samo: poôtwiyrane dźwiyrze i bajzel – niysamowity! Ale – zdało sie – żodyn sprzynt sie niy straciōł. I telewizōr durś stoł, i kōmputer, i mamine ôbrazy durś wisiały na ścianach. Lucka wylynkała sie, co ftosik zebroł kōnsola i terozki niy bydzie miała już na czym grać, ale niy – czorno krzinka leżała tam, kaj zawdy. Tela co pōłka ze szpilami wyglōndała, choby fto w nij dugo za czymś sznupoł.

Nojgorzij było ale w Lucyjkowyj izbie. Tukej porozciepywane było chyba wszysko. Szaty, bawidołka, gry, pupy i ksiōnżki – choby sam przeszło prawe tornado! Lucyjka niy miała ani kaj stanōńć, tela tego było. Aże sie chyciyła za gowa.

Ôroz ale uwidziała na łōżku leżeć trocha klockōw. Doczkej ino! Dwa klocki na dole, jedyn, srogi, na postrzodku. Ku tymu zielōny z wiyrchu i żōłte po bokach. Ty wiysz, co to było?

Toć! Przeca to Chopek! Chocioż, trza pedzieć, niy cołki. Niy mioł swojij gowy z dugōm antynōm. Lucka przelazła bez tyn bajzel i dała sie do szukanio. Na łōżku – gowy niy było. Na stole – tyż niy. Pod szrankiym – niy! Przi wertiku – niy! Możno kajś na tepichu? Gynau!  Klocki z gowiczki leżały zaroz wele dźwiyrzi, pod ôbalōnym łōżeczkiym ôd pupki Any.

Lucyjka gibko poskłodała klocki do kupy i prziczepiyła do Chopkowego ciała.

– Chopku, Chopku, pedźcie mi: co sie tukej podzioło? – zawołała.

– Ach Lucko, kaj żeś to była? – ôdpedzioł Chopek tak markotnie, iże sie dziousze zrobiyło go żol. Dziwała sie na niego z szyroko ôtwartymi ôczami, a ôn zaczōn ôsprawiać:

– Ty żeś kajś poleciała i jo niy wiedzioł, co tyż je louz. My wszyscy ôstali sami: i jo, i pupka Ana, i dinozaur Rex, i inksze bawidołka. Ôni mi padali, co mōm sie niy starać, co przidziesz nazod… Ale jo ich niy słuchoł, jo chcioł cie znojś. I zaczōn żech szukać: trocha sam, trocha tam, trocha jeszcze kaj indzij. I jakech tak szukoł, to ôroz żech straciōł gowa! Wtynczos toch sie już fest wylynkoł! Nicech niy widzioł, ino lotoł, szukoł, chytoł, co ino szło. Bez gowy niy miołech na ciebie ani jak zawołać, ani sie kogo spytać… – Chopek z lankoru niy umioł dalij godać.

Lucka przituliła go i pohalała.

– Boroczku, niy starej sie! Przeca jo zawdy na ôstatku przida do dōm! Ana i Rex pedzieli ci prowda!

Chopek potrzebowoł chwile, coby sie ucholkać.

– To jo niy wiedzioł! Ale terozki już wiym: jak cie niy ma, to kiejś wrōcisz, pra?

– Toć, Chopeczku, toć!

Lucka wstoła i podziwała sie naôbkoło.

– Nō ja, to sie ale popochało! – pedziała trocha do Chopka, a trocha do siebie. – Ino fto to wszysko teroz posprzōnto?!

Bojka ô płaczkach ôd utopca

Dzisio cosik blank inkszego – bojka do dziecek. Ôsprawiołech jōm na przileżytoś jednego festu na Giszowcu i uzdołech sie, coby zmiynić zapiski ze ślōnskōm wersyjōm na tekst, kiery możno kōmu sie przido. Niy ma przeca dostympnych za tela bojek do dziecek pō naszymu. Tōż downo, downo tymu…

…kiejś za starego piyrwyj, żōł se we Żlinicach kole Ôpolo bogaty gospodorz, co siedzioł na swojim srogim statku choby krōl. Mioł cołko moc żyznych, zielōnych łōnkōw nad Ôdrōm, ô kierych mōg pedzieć: ja, to sōm moje łōnki i ôd żodnego inkszego. Gospodorz mioł tela ziymi, iże ino do tych łōnkōw potrzebowoł jednego parobka, co by przi nich robiōł.

Ale kożdy jedyn rok, jak prziłaziōł czas kośby, te synki, co mu robiyły przi łōnkach, ôroz sie traciyły i żodnego niy szło znojś. Tak gospodorz potraciōł już sześciu karlusōw, rok za rokiym! Fest sie skuli tego staroł. Pomyśloł se: smola to! Żodnymu już niy dōm tyj roboty, chocioż by sie te moje łōnki miały blank przemarnić. Ôn sie tak trocha domyśloł, iże to utopiec wczas rano, jak jeszcze na trowie blyskała sie rosa, porywoł swoje ôfiary.

Na wiosna ale prziszoł ku gospodorzowi jedyn synek i poprosiōł go ô ta robota. Synek mianowoł sie Hanek, bōł ze drugij wsi, niy mioł ôjcōw i bōł fest biydny. Gospodorz, markotny, zaroz mu pedzioł, jaki to zły los mu sie przitrefiōł. Na to Hanek sie ôśmioł i pedzioł, iże ôn je rodzōny w niedziela, pod szczyńśliwōm gwiozdōm, beztōż rod bydzie robiōł za siōdmego synka na tych łōnkach. Gospodorz aże sie przeżegnoł, taki bōł wylynkany, ale Hanek zaroz sie go spytoł, co tyż dostanie, jak przegōni utopca. Gospodorz dugo niy medykowoł, ino ôbiecioł mu dać za żōna swoja nojmodszo cera, Trudka, kieryj prawie było siedminoście. Trudka to była dzioucha gryfno i miyło, a Hanek mioł jōm fest rod; jak ino ô nij pōmyśloł, zaroz w ôczach pokozały mu sie iskierki.

Bez cołko wiosna Hanek robiōł przi łōnkach. A po robocie chadzowoł ôd chałpy do chalpy, ôsobliwie tam, kaj żyli stare ludzie, i dowiadowoł sie, jeźli na takigo utopca niy ma aby jakigo knifu. Tōż jak mioł prziś czas kośby, synek już wiedzioł, co mo zrobić.

Ô pōłnocy poszoł na plac we wsi, kaj stoła staro, wielko lipa, przi kieryj downij były sōndy. Wyspinoł sie na sōm wiyrch i ułōmoł ś nij nojzdrowszo asta. Pozornie ściōngnoł ś nij skōra i we swojij izbie, tak coby żodyn go niy ôboczył, zaplōt dugo, fest dugo sznōra, a potym pokidoł na nia świyncōnōm wodōm, kiero – gańba godać – zachachmynciōł ze kościoła.

Jak prziszoł dziyń kośby, to Hanek wstoł piyrszy, przi rozwidnioku, podwiela jeszcze niy zapiōł kokot. Zebroł bojtel ze sznōrōm i polecioł na te łōnki. Tam se siod na wielgim kamiyniu i pozornie zaglōndoł na rzyka, a przi tymu śpiywoł swoja czarodziejsko śpiywka.

Nō pōdź sam z rzyki
I pokoż sie.
Lipowo sznōra
Mōm do ciebie.

Mie niy ucieczesz,
Chocioż byś chcioł.
Zaroz cie chyca,
I bydziesz mōj!

Ôroz zaszuszczała ta siwo woda, co pōmału se płynōła, zawioł siylny wiater i przed Hankiym pokozoł sie utopek: mały frop ze zielōnymi ôczami, ze szpicatōm, czerwonōm czopkōm i we wyjzdrzitym, czerwonym ancugu, cołkim mokrym ôd tyj wody. Ôtwar swoja żadno, szyroko gymba – a wōniało mu ś nij ôszkliwie na żaby i barzoły – i ôśmioł sie:
– Ho, ho – tyn tukej chopek chce sie zy mnōm prać! Ho, ho!

Hanek skoczōł ku utopcowi i utopiec skoczōł ku Hankowi i zaczli sie szarpać, i prać, i kulać po cołkij łōnce. Ale na ôstatku utopiec leżoł na ziymi, a Hanek siedzioł na nim z kolanami na piersi i na basie, aże tyn zielōny borok kucoł i pluł, a z gymby leciały mu zielōne bōmble. Synek ciōng go za zielōne włosy i bioło broda tak dugo, aże utopiec zaczōn prosić, coby mu darować życie.
– Ho, ho, mōj kochany utopku, już mie niy utopisz, ho, ho. – naśmiywoł sie Hanek – Powiydz mi, fto sam je siylniejszy?
– Ty, Hanku, ty mosz wiyncyj siyły. – ślimtoł żałośliwie utopiec – Ty znosz czarodziyjsko śpiywka i tajymno moc lipowego sznōra. Ale jak mi podarujesz moje życie, to bydziesz bogaty! Zebier wszysko, co zy mie spłynie, to bydzie twoja nagroda! Jo sie samstōnd biera, jo sam dużyj niy byda żōł. Powiydz gospodorzowi, coby wziōn swōj nojlepszy wōz, zaprzyng sztyry kōnie – ale takie nocmocniyjsze – i niych mie samtōnd wywiezie!
– A pudziesz ty fōrt? Ôbiecujesz? – Hanek musioł być pewny.
– Ja, ôbiecuja. Ino dej mi już pokōj! – utopiec blank sie rozryczoł.

Hanek wkuloł na pierś ôd utopca tyn srogi kamiyń, na kierym wachowoł, i tak boroka przitrzas, iże utopcowi poleciały ze ślypiōw cołkie strumiynie płaczkōw. Potym synek drap polecioł do wsi.

Gospodorz piyrw niy chcioł mu wierzić! Niy umioł spokopić, jak tyż taki syneczek poradziōł chycić niybezpiecznego stworoka, istnego utopca! Ale na ôstatku uwierzōł mu, bo synek bōł żywy i zdrowy w tyn czas, jak downij wszyskie synki już sie traciyły. Kozoł zaprzygać do nojlepszego woza sztyry kōnie, chocioż fest ich potrzebowoł na polu. Ôba pogzuli na łōnki.

Tam trefiyli utopca, gynau tak, jak go Hanek ôstawiōł. Karlus czympnōł przi boroku i uwidzioł cosik blyskać we trowie. To były utopcowe płaczki! Hanek chyciōł je i, podziwejcie sie, trzimoł w rynce byrki, diamynty, rubiny i inksze szlachetne kamiynie! Gibko powrażowoł sie to wszysko do kapsōw, a było tego tela, iże mioł strach, co wszyskigo niy zmieści! Wtynczos ôdkuloł kamiyń z piersi utopca, a tyn zarozki skoczōł do wody.

Tak zaczły sie przekludziny. Stworok wysmyczōł niywidzialne krzinie i rajzyntasze, bifyje i wertika, stoły i stołki ôd cołkij utopcowyj familije. Wszysko – jedne za drugim – wciepowoł na wōz. Było tego tela, że kożdy inkszy wōz downo by sie zarabowoł, a gorsze kōnie ani by tego niy uciōngły. Gospodorz i Hanek zawieźli utopca do starego koryta Ôdry, siedym kilometrōw ôd Żlinic, daleko ôd chałpōw i statkōw, w kierych żyli ludzie, tak coby utopiec żōł sie dalij w spokoju. Potym ôba wrōcili szczyńśliwi do dōm.

Hanek poprosiōł gospodorza ô pora dni fraj i pojechoł do miasta. Tam sprzedoł pora tych cynnych kamiyni i dostoł za nie kupa piniyndzy. Zaroz tyż ôbsztalowoł złoty pierzciōnek i zauszniczki do swojij libsty. Gospodorz dotrzimoł ôbiecki i chneda tyn biydny synek, z kierego ôroz zrobiōł sie bogocz, bōł mu za ziyncia.

Wesele trwało sztyry dni. Mōj prastarzik bōł za drużby u modych państwa i ôsprawioł mojimu starzikowi, iże smażyli tam na rożnie cołkie woły, a gorzołka loła sie strumiyniami – a była tako dobro, iże lepszyj w życiu niy piōł. A znoł sie na tym, bo było mu dziewiyńdziesiōnt dziewiyńć lot, jak umar.

Dwie dziurki w nosie, skōńczyło sie.

Podug bojki „Der Wassermann weint/O płaczącym utopcu” ôd Gerharta Barona ze zbioru „Baśnie/Märchen”.
Ôbrozek ôd Agi Jakimiec.

„Leanderka”

„Leanderka”, abo mōj ślōnski debiut ksiōnżkowy, je prawie w przedsprzedaży. Fto sie jōm ôbsztaluje do 18.09., tyn niy ino mynij zabuli i dostanie ksiōnżka zarŏz jak bydzie fertich, ale tyż dostanie ôdy mie mały geszynk: tako nalepka :)

„Leanderka” to zbiōr z ôsprŏwkami. Ô niykierych bydziecie cosik wiedzieć, bo myńsze abo wiynksze kōnski pokŏzowołech sam na blogu. Inkszymi żech sie jeszcze nikaj niy asiōł. Jak byście chcieli wejrzeć, ô co lŏtŏ, to sam mŏcie na smak krōtki kōnsek ksiōnżki.

Jezech cołki w zŏcy skuli tego, co te moje ôsprŏwki ôtwiyrajōm blank nowo seria ôd Silesii Progress: seria z modernōm slōnskōm literaturōm. Piyrszŏ – Ślōnskŏ Bibliŏtyka – nazbiyrała bez piyńć (?) lŏt pŏra ksiōnżek naprŏwdy ważnych do naszyj kultury. Drugŏ – Seria z zicherkōm – pokŏzuje popularno, kriminalno literatura pō naszymu i pocisła w świat Kōmisŏrza Hanusika. Terŏzki dokupluje do nich ta trzeciŏ – Ślōnski Druk. Marzi mi sie, coby trocha popochała z tym, jako terŏz funguje pisanie pō naszymu.

Sam je tyż dobry plac, coby podziynkować: Mirkowi Syniawie, mojimu redachtorowi, przi kierym tela żech sie nauczōł ô gŏdce bez pŏra tydni roboty. Krzyśkowi „Prosiakowi” Owedykowi za ôbrŏzek na ôbkłŏdka. Pyjtrowi Długoszowi, kiery uwierzōł we ksiōnżka za tela, coby jōm wydać. A Zbigniewowi Kadłubkowi z Marcinym Melonym, ôd kierych dobre słowo ô ksiōnżce fest jij pōmŏgŏ.

Tōż tak by to wyglōndało:

Tytuł: Leanderka
Podtytuł: 5 ôsprowek po naszymu
Autor: Rafał Szyma
Redakcja: Mirosław Syniawa
Ilustracja na okładce: Krzysztof „Prosiak” Owedyk
Język publikacji: śląski

Seria: Ślōnski druk. Modernŏ literatura pō naszymu.

Patronat: Farbryka Silesia, Chwila z gŏdkōm, Tuudi.net, Reflektor, ArtPapier i Jaskółka Śląska.

Zapisz

Zapisz

Zapisz

Zapisz

Janosch – Ach, jakŏ cudnŏ je Panama

Zawdy tak mōm przi Janoschu: czytōm te ônego teksty do majerantnych abo do dziecek po polsku, i cosik mi zgrzito, choby te medium niy bōło tak richtich cylniynte. Ażech sie kejś doł do przekłŏdaniŏ „Panamy”, coby aby trocha sie tyn dysōnans stracił. Tōż i je: moje fanowskie tumaczynie bŏjki ôd Janoscha.

Ach, jakŏ cudnŏ je Panama
Ôsprŏwka ô tym, jako Miś a Tiger wandrowali do Panamy

Miś a Tigerek żyli sie kejś w dołowinie wele rzyczki. Tam kaj sie kopci, wele srogigo strōmu. Mieli tyż swoja włŏsnŏ łōdka.

Miyszkali w małyj, przitulnyj chałpce z kōminym. – Ale nōm dobrze idzie – padoł Tigerek – przeca mōmy wszyjsko, czego dusza zapragnie i mogymy sie niczego niy bŏć. A ku tymu sōm my fest silni. Pra, Misiu?
-No toć – ôdpowiadoł Miś – jŏ mōm siła choby ber, a ty mŏsz siła choby tiger. To chyba styknie.

Miś dziynnie łaził z wyndkōm chytać ryby, a Tigerek łaził do lasa zbiyrać grziby. Miś dziynnie warził ôbiŏd, bo to bōł szumny kuchŏrz.
-Rŏdszyj zjycie ryba z solōm a kōrzyniami, zŏcny panie Tiger, abo ze cytrōnōm a cebulkōm?
Jŏ to bych chcioł i to, i to – ôdpadoł Tigerek – a coby wszyskigo bōło fest dużo.
Na zista jedli suszōne grziby, a potym kōmpot z czŏrnych jagōd a miōd. Rychtyk fajnie im sie żyło we małyj, przitulnyj chałpce wele rzyczki…

Aże ôrŏz na jedyn dziyń Miś ôbŏczył na rzyce pływać drzewiannō krzinka. Chycił jōm a wysmyczył z wody, powōnioł i pedzioł: – Ôoo, banany.
Bo krzinka wōniała na banany. A co na nij stoło?
– Pa-na-ma – przeczytoł Miś. – Krzinka przipłynyła z Panamy, a Panama wōniŏ na banany. Ach, Panama to je kraj moich marzyń – pedzioł.
Polecioł gibko do dōm i aże do nocy ôsprawioł Tigerkowi ô Panamie.
– Wiysz – padoł – we Panamie wszyjsko je dużo gryfniyjsze. Bo Panama cŏłkŏ wōniŏ na banany. Panama to je kraj naszych marzyń. Jutro blank rano muszymy wyruszyć do Panamy. Co powiysz, Tigerku?
– Jutro blank rano – przichwolił Tigerek – bo my sie mogymy niczego niy bŏć, Misiu. Ale muszymy zebrać z nami moja tigerkŏwŏ kaczyca.
Na drugi dziyń wstoli jeszcze gibcyj jak nōrmalnie.
Jak niy znŏsz drogi, pedzioł Miś, to nŏjprzōd musisz mieć wegwajzer.
Tōż przełōnaczył drzewiannŏ krzinka na wegwajzer.

Muszymy zebrać moja wyndka – pedzioł – bo fto mŏ wyndka, tyn zawdy bydzie mioł i ryby. A fto mŏ ryby, tyn sie może niy bŏć głodu…
– A fto sie niy boi głodu – przidoł Tigerek – tyn sie może niczego niy bŏć. Pra, Misiu?
I wziōn jeszcze czerwōny gŏrczek.
Cobyś mi mōg dziynnie uwarzić co smakowitego, Misiu. Bo jŏ rŏd jym wszyjsko, co ty uwarzisz. Mniam, mniam…
Miś ôblyk swōj czŏrny hut i poszli weg. W tym kerunku, kery pokŏzywŏł wegwajzer. Na proste przed sia, brzegiym rzyki…

E, Misiu i Tigerku! Niy widzicie flaszkowyj poczty, kerŏ płynie po rzyce? Możnŏ fto wraził do flaszki sekretnŏ wiadōmoś ô pirackich szacach… Już je za niyskoro. Flaszka popłynyła fōrt.

– Halo, Myszko – zawołoł Miś – wandrujymy ku Panamie. Panama to je kraj naszych marzyń. Tam wszyjsko je blank inksze i dużo wielgsze…
– Wielgsze jak nasza myszowŏ dziura? – spytała Mysza. – Niy wierza!
Co tam myszy wiedzōm ô Panamie? Psinco!

Dalij trefili sie ze starym Lisym, kery prawie rychtowoł sie gōnska na gyburstagowy ôbiŏd.
– Jak sie samstōnd idzie do Panamy? – spytoł sie Miś.
W lewo – ôpedzioł gibko Lis, bo chcioł, coby mu gibko dali pokōj. Atoli to niy bōła dobrŏ dorada. Lepszy go bōło ani niy pytać.

Potym trefili Krowa.
Jak sie samstōnd idzie do Panamy? – spytoł sie Miś.
– W lewo – ôdpedziała Krowa – przeca w prawo to miyszkŏ bamber, a tam, kaj miyszkŏ bamber, na zicher niy ma Panamy.
To ale tyż niy bōła dobrŏ dorada.
Bo kaj dōńdzie tyn, co durś skryncŏ w lewo?
No toć! Tyn istny yntlich przidzie nazŏd tam, skōnd prziszeł.
A ku tymu napoczło lŏć i woda ciyngiym loła sie z niyba, loła sie i loła…
– Bele by moja tigeryntka niy zmokła – pedzioł Tigerek – to jo już sie niy byda niczego boł. Kaj je wasz szumny paryzol, Misiu i Tigerku? Wisi se w chałpie wele dźwiyrzy. Jezderkusie!

Na wieczōr Miś zbudowoł z dwōch blaszannych kastroli przeciwdeszczowŏ budka. Wroz rozhajcowali przed niōm fojerka, coby sie ôgrzŏć.
– Ale dobrze je mieć kamrata – pedzioł Tigerek – kery poradzi zbudować przeciwdyszczowŏ budka. Wtynczŏs idzie sie już niczego niy bŏć.

Jak dyszcz ustoł, poszli dalij.
Gibko zachciało sie im jejś i Miś pedzioł:
– Mōm przeca wyndka, tōż pōda śniōm nachytać rybōw. A ty, Tigerku, doczkej za tyn czŏs wele tego srogigo strōma i rozhajcuj małŏ fojerka, coby my mogli te ryby upiyc.
Ale na ôbkoło niy bōło żŏdnyj rzyki, a kaj niy ma rzyki, tam niy ma tyż rybōw. Kaj niy ma rybōw, tam i wyndka je nic wert.

Cołke szczynście, co Tigerek poradził nazbiyrać grzibōw, bo ôbydwa szkyrtliby z głodu.
– Jak sie mŏ kamrata – pedzioł Miś – kery poradzi zbiyrać grziby, to sie idzie niczego niy bŏć, pra, Tigerku?

Niyskorzij trefili Hazŏka i Jyża, kerzi dźwigali na puklach posieczōne zboże.
– Pōdźcie z nami – pedzieli dwa żniwiŏrze – Ôstōńcie na nŏc w naszyj chałpce. Radzi my sōm kŏżdymu gościowi, kery poradzi co ciekawego poôsprawiać.
Kŏzali im sie siednōnć na miynkućkij zofie.
– Ta zofa – pedzioł Tigerek – to je nŏjpiykniyjszŏ zofa ze wszyjskich zofōw na cŏłkim świecie. We Panamie lajstnymy sie gynau takŏ samŏ, a wtynczŏs bydymy już mieli rychtyk wszysko, co inŏ dusza zapragnie. Mōm recht, Misiu?
– Mŏsz recht, Tigerku – ôdpedzioł Miś.
A potym bez cŏłki wieczōr ôsprawioł gospodŏrzōm ô Panamie.
– Panama – padoł Miś – to je land z naszych marzyń, bo Panama – jak je dugŏ a szyrokŏ – wōniŏ na banany. Prŏwda, Tigerku?
– My ôbydwa – pedzioł Hazŏk – nigdy niy wyleźli dalij jak na kōniec naszego pola. I do dzisioj to nasze pole bōło landym z naszych marzyń, bo tukej rośnie zboże, z kerego żyjymy. Ale ôd dzisioj land z naszych marzyń bydzie sie mianowoł Panama. Ach, ale cudnŏ je Panama, prŏwda, Jyżu?
Miś i Tigerek poszli nynać na przepiyknej zofie. Bez ta noc wszyscy we sztyrech mieli śnik ô Panamie.

Rajzowali dalij i trefili Wrōna.
Ptŏki niy sōm gupie – pedzioł Miś i spytoł sie Wrōny ô droga.
Ô jakŏ droga? – spytała sie Wrōna. – Przeca na świecie je mocka drōg.
Nōm sie rozchodzi ô droga do landu z naszych marzyń – ôdpedzioł Miś. – Tam wszyjsko je blank inksze. Dużo gryfniyjsze i fest wielge…
Tyn land moga wōm pokŏzać – pedziała Wrōna, bo ptŏki wszyjsko wiedzōm. – Terŏzki pofurgejcie za mnōm. Furg!
I pofurgała na piyrszŏ asta ôd srogigo strōmu. A potym leciała wyżyj a wyżyj. Miś i Tigerek niy poradzili furgać – umieli sie inŏ spinać.
– Trzimej mie fest, Misiu, i niy puszczej! – wołoł Tigerek – coby sie moij tigerkowyj kaczycy niy złōmało kōłko…
– Wejrzijcie – pedziała Wrōna – to je to.
I pokŏzała krzidłym naôbkoło.
– Ooo! – ruknoł Tigerek – To je ale piykne! Prŏwda, Misiu?
– To je piykniyjsze jak wszysko, co żech w życiu ôbŏczył – pedzioł Miś.
Zatym to, na co sie dziwali, to bōła gynau ta dołowina i rzyczka, kaj sōmi miyszkali. Daleko, miyndzy strōmami, szło ôbŏczyć jejich chałpka. Tela co jeszcze nigdy niy zaglōndali na to wszysko z wiyrchu.
– No przeca to je Panama… – pedzioł Tigerek. – Muszymy gibko ciś dalij, ku tyj rzyczce. Zbudujymy sie tam małŏ, przitulnŏ chałpka z kōminym. Przeca mogymy sie niczego niy bŏć, Misiu. Tōż ślyźli ze srogigŏ strōmu i drap byli już wele rzyczki.

Kaj je wasza łōdka, Misiu i Tigerku? Je zacumowanŏ przi waszyj chałpce nad rzyczkōm.

– Zōńdź, Tigerku, i prziniyś pŏra desek a patlŏkōw – pedzioł Miś.
I zrobiōł mataczka.
– Ale to je dobre – pedzioł Tigerek – mieć kamrata, kery poradzi zrobić mataczka. Wtynczŏs idzie sie niczego niy bŏć.
Zasmyczyli mataczka na rzyka i popłynyli na drugi brzyg.
– Dej pozōr, Misiu – wołoł Tigerek – coby moja tigeryntka niy tōnkła do wody. Bo ôna tak za fest niy poradzi pływać.
Jak wylōndowali, to poszli jedyn za drugim po brzygu, a Miś pedzioł:
– Terŏzki możesz lyź za mnōm krok w krok, bo jŏ znōm droga.
– Wtynczŏs mogymy sie już niczego niy bŏć – pedzioł Tigerek i lyźli dalij tak dugo, aże zaszli do briki przeciepanyj bez rzyczka.
Miś sōm jōm kejś budowoł. Bo Miś i Tigerek bliżali sie do krzŏkōw, kere rōsły wele jejich chałpki. Niy poznali swoij briki, bo jak byli weg, rzyczka jōm trocha podmyła.
– Muszymy zrychtować ta brika – pedzioł Tigerek – ty dźwigniesz jōm ôd spodku, a jŏ chyca z wiyrchu. Inŏ dej pozōr, coby moja tigeryntka niy śjechała do wody.

Ej, Misiu i Tigerku! Po rzyce zajś płynie flaszkowŏ poczta. Możnŏ je tam jakŏ szkartka z sekretnōm nowinōm. Psinco wŏs ôbchodzōm szace ôd piratōw zatopiōne we Strzōdziymnym Morzu? Za niyskoro, flaszkowŏ poczta już ôdpłynyła.

Na drugim brzygu ôd rzyczki znŏdli wegwajzer. Leżoł ôbalōny we trŏwie.
– Co to je, Tigerku?
– Kaj?
– No tukej!
– Wegwajzer.
– A co na nim stoi?
– Nic, jŏ przeca niy umia czytać.
– Pa…
– Paragwaj!
– Psinco!
– Paryzol!
– Katać, gupielŏku! Pa-na-ma. Panama. Tigerku, sōm my we Panamie! We landzie z naszych marzyń, hura! Pōdź, bydymy tańcować taniec radości.

I tańcowali taniyc radości, naôbkoło, naôbkoło.

A ty już na zicher wiysz, co to bōł za wegwajzer. Toć! Mŏsz recht.

Miś i Tigerek przeszli jeszcze kōnsek i stanyli przed ôpuszczōnōm chałpkōm z kōminym.
– Hej, Tigerku – ryknōł Miś – co to ôbŏczyły nasze wyzgerne ôczy, powiydz inŏ!
– Chałpka, Misiu. Cudno, szwarnŏ chałpka z kōminym. Nŏjpiykniyjszŏ ze wszyjskich chałpek świata. Możnŏ by my w nij zamiyszkali.
– Ale sam je cicho i spokojnie, Tikerku – ryknoł Miś – posuchej inŏ!
Wiater i dyszcz trocha porymplowały jejich starŏ chałpka, beztōż Miś i Tigerek jij niy poznali. Strōmy i krzŏki bez tyn czŏs urosły i wszyjsko zrobiōło sie trocha wielgsze.
– Tukej wszyjsko je dużo wielgsze, Misiu – ryknoł Tigerek – Panama je cudnŏ i szwarnŏ, pra?
Zarŏz dali sie do rychtowaniŏ chałpki. Miś sprawił dach, zrobiōł stōł, dwa stołki i dwa lyża.
– Jŏ nŏjwiyncyj potrzebuja zesla do kolybaniŏ – pedzioł Tigerek – bo bez niygo niy moga sie kolybać. Tōż zrobiōł sie zesel.
Niyskorzij nasadzowali w zegrōdce roztomajte kwiŏtki i drap wszysko wyglōndało tak piyknie choby dŏwnij. Miś łaził na ryby, Tigerek zbiyroł grziby. Po prŏwdzie wszyjsko wyglōndało jeszcze piyknij, bo Miś i Tikerek lajstnyli sie miynkućkŏ zofa. Chałpka wele krzŏkōw zdŏwała sie im nŏjpiykniyjszym placym na ziymi.
– Ach, Tigerku – dziynnie gŏdoł Miś – ale nōm sie podarziło, co my znŏdli Panama, pra?
– Toć! – ôdpadoł Tigerek – to je land z naszych marzyń. I nigdy, przenigdy już go niy ôpuszczymy.

Możnŏ powiysz, co Miś i Tigerek zrobiliby nŏjlepij, jakby ôstali dōma?
Co by sie niy skamali dugim wandrowaniym?
Ô niy! Wtynczŏs by niy trefili Lisa ani Wrōny. Niy trefiliby tyż Hazŏka ani Jyża i nigdy by sie niy dowiedzieli, jako przitulnŏ może być takŏ piyknŏ, miynkućkŏ zofa.

Przekłŏdoł: Rafał Szyma

Tekst przełożyłech wiyncyj jak rok do zadku, na Gody (2014), coby robiōł za gyszynk do mojij cery. Bōła gŏdka ô tym, coby go wydać, ale psinco z tego wyszło. Tōż  je sam tukej: blank niyformalnie, fanowsko, ino do tych, kerzi bez cufal znodli mōj blog. Bon apetit.

Nowy kōnsek na smak

No pisza, pisza. Sztarnōłżech to jeszcze w lipcu, a potym prziszło zlecynie, rŏbota, maratōny a Sajgōny. Ale zaś pisza i wierza chneda nowŏ ôsprŏwka bydzie fertich. Sam je kōnsek – tak na smak:

Tyn Alois to bōł piyrszy umrzik, jakigo żech widzioł w życiu. Jak już u nŏs zrobili Polska, a Francuzy pomału brali sie nazŏd, mōj ôficyr kŏzali mi zaś przikludzić ordynansa, kerego my niy widzieli bez dwa abo trzi tydnie. Pojechołżech direkt na Zŏłynże, do takij jednyj wdowy, co go wtedy ôwdy u sia trzimała. I ôboczyłech strzaskane ôkno, wyłōmane dżwiyrze, wysmyczōne na plac łachy… Wejrzołech tam a sam, ale żŏdnego niy bōło, prōzny ańfart, pozawiyrane ôkna. Tōż pomalutku wlozłech do siyni. Na zolu bōła tam tako ciaplyta, a w nij znać bōło ślad po krōmflekach, ôd antryju, aże ku placowi. Lŏzłech przi ścianie, coby sōm sie niy zmarasić – tak żech sie ôrŏz wszyskigo wylynkoł: tych wyłōmanych dżwiyrzy, tego cichego placu, a tej ciaplyty. – Pani Hermanko – bo tak ji gŏdali – sōmżeście sam? Chciołech sie spytać głośno, alech ino poradził zapiskać. Wlozłech do nij do chałpy i zarŏzech ich ôbŏczył leżeć. Ôn, istny Alois, ôbalił sie na postrzodku izby, wele potrzaskanych talyrzy. Ôna leżała na nim – z rynkōm ôd niygo choby ze zegōwkiym. Halała go poleku i ślimtała, a ku tymu cosik tam mu ôsprawiała do ucha. Ôn sie niy ruszoł. Ani niy dychoł. Pōł gowy mioł w tyj ciaplycie: trocha brōnotnyj, trocha czerwōnyj, gynstyj choby smoła.

Sztop!

„Lekie, aże ańfachowe” wrażōm do zamarznika. Niy ma żech rŏd z tego, jak to sie mŏ skōńczyć – cosik mi sam niy sztimuje. Bestōż bydzie sie tyn tekst czekoł, aże wymyśla co lepszego i wszysko napocznie sie kulać, jak trza.

Na pożegnanie dowōm sam kōnsek do poczytaniŏ (chyba na to, cobych sōm go rŏz za kedy ôboczył i ô nim niy zapōmnioł). A zarŏz biera sie za co nowego. Bo wiycie, jest tako idyjo…

– Wejrzijcie ino na sia! Wejrzijcie i pedzcie mi, eliżeście sōm fertich skōńczyć swoji żywobycie. Zarŏz, terŏz, sam tukej!

Bōnclŏk wejrzoł na ludzi. Tulma, kerŏ jeszcze pora minut do zadku bamōntnie smyczyła sie bele kaj, kupowała bele co, a pytlŏwała ô bele czym, terŏz na momynt ôtuchła. Skiż ônego – szmaciŏrza naôblykanego jak tancber i aże czŏrnego z marasu. Lōmpa, co capił tak, że sōm siebie niy umioł strzimać. Dostoł swoja szansa, coby ich retować.

Chcioł chycić chopa, kery stoł nŏjbliżyj: szykownego, w ancugu, na zicher zarŏz po robocie. Wyciōngnoł ku nimu rynce choby do rzykaniŏ i szpryngnył, ale tyn bōł gibszy: wartko hopsnył za winkiel i skukoł sie za sztapla pampersōw. Bōnclŏk zamachoł rynkami, ôdymknył gymba i pomału, choby strōm we lesie, ôbalił sie na zol, aże prasło! Zaryczoł z bōlu i –  coby to rycyniy niy polazło na wyciep – wykludził z niygo swoji wołaniy:

– Tōnkocie swoje dusze we grzychu! Pływocie w ciaplycie! Sōmżeście blank usmolyni! Zmazani tak, że żŏdyn niy poradzi wŏs wypucować na glanc!

We tulma poszeł wiater. Jedne napoczli ciś sie do zadku, inksze chcieli lepij widzieć i niy dŏwali sie przeciś. Ze zadku Bōnclŏk ôbŏczył czŏrnych, wachtyrzy, jak rychtujōm sie, coby go wyciepać weg ze sklepa. Cosik ale trzimało ich fōrt: siła prŏwdy, kero stoła na gymbie ôd szmaciŏrza. Te ludzie, co sam stoli. Abo niysamowity smrōd, co poszeł naobkoło – stary musioł sie zejscać, jak uklyjznył.

Robota przi Hanusiku

No i prziszło ku tymu, że redaguja* ksiōnżka napisano po ślōnsku. Strach mōm pierōnowy, ale siedza i robia tak, coby to wyszło nojlepij, jak sie dŏ.

„To”, to je „Kōmisŏrz Hanusik” ôd Marcina Melōna. Znŏcie już to, pra? Kōnkurs „Jednoaktówka po śląsku”, drugi plac łōńskigo roku… Ôbŏczcie sie na Youtube:

Marcin Melōn wziōn i zrobiōł z tego tyż ôsprŏwka. A potym (abo gibcyj – trza go spytać, jako to tam boło) napisoł inksze Hanusikŏwe gyszichty. No i bydzie śnich cołkŏ ksiōnżka, a wydŏ jōm Silesia Progress. Tukej idzie sie jōm już terŏz besztelować (do 5 marca je tōnij).

Byda jeszcze na blogu ô „Kōmisŏrzu” pisoł, możno i niy rŏz. Przeca musza wōm pedzieć, po jakimu to je fajnŏ ksiōnżka! Terŏz ino pokŏża kōnsek. Tōż jeszcze rŏz: Marcin Melōn, „Kōmisŏrz Hanusik i Warszawiŏk”, tela co we prozie:

– Ryszawy Erwin mo, jakby to pedzieć, jedna grajfka. Rod sie przeblyko za inkszych. I, pierōnie, poradzi to robić choby żodyn inkszy. Jego kariera napoczła sie już za bajtla. Jak mioł dwanoście lot, to przeblykoł sie za wszyskich swoich kamratōw i broł za nich taszyngeld ôd jejich ôjcōw. I, dejcie pozōr, Hanusik, żodyn z ôjcōw niy kapnył sie, że dowo piniōndze cudzymu bajtlowi!
– Co wy godocie? – dziwowoł sie kōmisorz – Taki gizd je dobry w tym przeblykaniu?
– Je nojlepszy. Sztiglowaniy, charakteryzacyjo, naśladowanie tego, jak ftoś sie ruszo, godo. Ku tymu mo richtich grajfka. Cołko utropa je tako, że źle jij używo. A terozki suchejcie… Wiycie, że we czwortek bydzie sam we Katowicach premiyr Polski? Mo sie trefić z naszym wojewodōm i prezydyntym miasta. Bydzie sam kupa policajōw, naszych-ślōnskich i z Warszawy tyż. No i ôboczcie, Hanusik…
Inspektor Smolorz ôtwar szuflodka i podoł Hanusikowi kartka papiōru, wydrukowany e-mail. Zaczōn czytać.

„Do insp. Smolorza. Smolorz, czytołech w cajtōngach, że we czwortek bydzie u nos polski premiyr. Co byś pedzioł, jakby premiyr doł nōm nazod autonomio? Ale by była chaja, pra?”.

– No, dejcie pokōj! Tyn pierōn chce sie przeblyc za polskigo premiera i dać nōm autōnōmijo?

Chcecie wiyncyj? Piyrszy rozdział ksiōnżki (cołkŏ ôsprŏwka) pokŏzalimy na przileżytoś dnia ôjczystyj mŏwy na zajcie SONŚ (kere je patrōnym „Kōmisŏrza”). Wejrzijcie sie tukej.

*abo „redagiyruja”? Jak to bydzie wiyncyj po naszymu?

Lekie, aże ańfachowe – 1. kōnsek

Podwiela zaczna wŏs szterować ibōngami (Opisz liść unoszący się na jeziorze a inksze), wkleja mały kōnsek nowej ôsprŏwki. Przed „Lekie, aże…” wcis mi sie „Jedynosty”, terŏz zaś przi tymu bajstluja. Bydzie to trocha dugsze, tōż roboty je wiyncyj.

OK,  Hipermarket, dwie dziywy… tak to sie +- bydzie napoczynać:

– Na frechownego.
– Jak?
– No na frechownego. Niy smolisz sie, ino bieresz choby swoje. Żŏdyn nic ci niy powiy, ino mŏsz wyglōndać jak pani, a niy jako hadra z poprawczŏka.
– No ja, ale…
– Dej pokōj! Przeca to je psinco: bieresz i mŏsz. Skuli takij gupoty świat sie niy ôbuli. To je lekie, aże ańfachowe. Dziwej sie!

Klaudia sztartła ku raje z kosmetykami. Nikola chciała jeszcze cosik pedzieć, ôstała ale przi kastliku z tōnimi chopskimi fuzeklami i zaglōndała, jak jeji kamratka biere sie za robota, kerŏ robiyła śnij nôjwiyncyj wysztiglŏwanŏ frela we gimnazjum.

Jedynosty – cołki tekst

– Halo?
– Thomas Persey?
– Ja, fto gŏdŏ?
– Peter Wessling to je wasz kamrat?
– Ja, ale fto gŏdŏ?
– Suchejcie mie, panie Persey. Dŏcie znać Peterowi, coby niy szoł dzisio do roboty. To je ważne! Niy dejcie mu zōnś do roboty!
– Ja, ino… fto żeście sōm?! Halo! Halo!

Thomas ôstoł z mobilniŏkiym w rynce, w krōtkich galŏtkach i laciach, w postrzodku swojij izby, w kierej leżały ino porozciepywane bety i moc żōłtego światła ze ulice. Było trzi sztwierci na szōsto. Sztyry minuty przōdzij zaszczyrkoł weker, a zarŏz potym…

Thomas wejrzoł na telefōn, czy mu sie aby to wszysko niy pozdało. Ale niy – stoło tam czŏrno na biołym: 05:43, połōnczynie, nōmer zastrzeżōny. „Niy ma jeszcze szōstej, katać byda terŏz zwōniōł do Petera?!”. Thomas ciepnōł mobilniŏk na deka i poszoł do ustympu.

***

Lecioł bez Central Park cestōm, kierej niy pōmiyniōł ôd piyrszych dni, jak ino przekludziōł sie na Manhattan. Dychoł ciynżko, loło sie ś niygo choby pod brauzōm, ale cis dalij, a David Bowie syczoł mu do uszōw, co je za niyskoro, coby być wdziyncznym, za niyskoro…

Lecioł jak kŏżdy dziyń. Pomału, jednego za drugim, rachowoł wszyskich wtorkowych biygŏczy, kamratōw ôd deptaniŏ, miastowych sportsmynōw a deszperatōw, kierzi wypisali wojna kŏżdymu kilogramowi swojigo rubego ciała. „Cześ” – „Cześ” – minył Sarah, młodo sztudyntka we bōntnych getrach, z kierej jedyn byzuch u kosmetyczki zrobiōłby gryfno frela. Przelecioł kole starki ze psami. Dycki jak jōm widzioł, medykowoł, fto gibcyj kojfnie: ôna ze starości, abo te bestyje z wykamaniŏ.

Kole Szekspira kiwnył gowōm Philowi, kiery prawie lecioł ze swojim nowym galanym. Phil to buzerant, z kierym witoł sie, ôd kiedy rŏz trefiyli sie we szynku, poznali i popiyli. „Jak chop z chopym, bez żŏdnych fizymatyntōw” – Thomas dycki przidowoł, jak ô tym kōmu ôsprawioł. Kōnsek dalij sztyry kobiyty cisły rajōm choby pancry najyżone krykami do nordic walking. Trzi lata lŏtaniŏ, a ône durś udŏwały, że go niy widzōm. „Hej!” wyskoczōł ôrŏz mały Chińczyk i mało wiela niy chyciōł krykōm po girach. Pancry przelazły i dały sie do pytlowaniŏ o chacharach we parku.

Bōł już kole Beethovena, jak ôboczył Doris, dziouchy, skuli kierej dycki wylatŏwoł do parku, jak inksze motywacyje przestŏwały fungować. Skuli Doris i jeji gryfnyj rzici, kiero tak wyzgernie kulała sie przi kŏżdym kroku. Doris na beztydziyń lŏtała „dziesiōntki”, a ôd świynta maratōny, tōż coby filować na te piykne tańcowanie pōłrzitkōw, musioł ino przilepić sie jij do pukla i ôstać ze trzi, sztyry metry ze zadku. A potym niy dostać hercszlagu z wykamaniŏ… Dzisio mioł cufal, leciała tam, kaj ôn, a niy bōł jeszcze fest zmachany.

Lecioł za niōm, aże prziszła ta maszketnŏ prōznoś we gowie, skuli kerej dŏwoł sie do lotaniŏ: ciało we szwōngu, Bowie we uszach, rzić ôd Doris… „Cześ Tom” – usłyszoł. – „Cześ Peter!” – ôdpedzioł gibko i dalij filowoł na dzioucha. Ôrŏz sztop! Stanoł sie i wejrzoł do zadku. Chcioł wołać za Peterym – psinco! Chop bōł już srogi kōnsek dalij, ze suchawkami na uszach. Niy usłyszołby wołaniŏ, a Thomas narobiōłby sie gańby. „Trudno darmo, chyca go niyskorzij”. Wejrzoł nazod za dziouchōm i – „Jasny pierōn!”. Przeleciała już tela, że ôdechciało mu sie za niōm gōnić.

Porozciōngoł sie trocha, pōmiyniōł muzyka na ańfachowe radio i pōmału pokuloł sie do dōm.

***

Szoł pośniŏdać do Subwaya, jak mu sie spōmniało. Zazwōniōł – jedyn sygnał, drugi… Na tretuarze kobiyta wadziła sie z taksiŏrzym. Jeji bajtlowi mierzło sie festelnie, rachowoł kōłka na maminyj kiecce. Baba skŏkała do taksiorza i nazod, tōż synek durś musioł napoczynać ôd nowa. Żŏdyn niy ôdybroł, Tōm wlŏz rajn.

***

Wylŏz z metra na Water St. Na mobilniŏku stoło jedne niyôdebrane połōnczynie – „Toć, Peter! Prawie jak żech bōł na dole”- pomyśloł. Przelecioł bez ańfart, prziwitoł sie z wachtyrzym, ôdbiōł karta. Chcioł zwōnić zarŏz we windzie, ale trefił tam Maggie. „Dostołżeś już wszyske papiōry? Wiysz, co muszymy to zawrzić dzisio na jedna? Stary nŏs zatrzaśnie, jak…” – przi jeji beblaniu ani niy wyciōngoł mobilniŏka.

***

Jak yntlich zazwoniōł, bōło już trzi sztwierci na dziewiōnto.
– Nō cześ! – Usłyszoł Petera.
– Chopie, do ciebie sie niy idzie dozwōnić! Jeześ już w robocie?
– Toć, niby kaj mōm być?
– No ja, ale suchej…
– Po jakimu mie tak ścigŏsz ôd rana?
– Suchej, miołech ci pedzieć… Rano zwōnił do mie jedyn chop, ani niy wiym fto… Kŏzoł dać ci pedzieć, cobyś niy szoł dzisio do biōra.
– Po jakimu miołech niy iś?
– A bo jŏ to wia? Zazwōnioł…
– Fto?
– Nō niy wia.
– Gupoty! …

Ôrŏz cosik prasło we suchawce.

– Halo, Peter? Peter?! – Tom słyszoł larmo, srogie rōmplowanie. Ftoś kogoś wołoł, Peter cosik ryczoł, nale daleko – mobilniŏk musioł mu ślecieć na zol. Na ôstatek usłyszoł kamrata padać:
– Tom, niy moga terŏz gŏdać. Cosik sam sie napochało… ruły prasły, abo bōmba. Zwōnia do mojij Emmy. Pogŏdōmy niyskorzij.
– Ale wszysko ok? Nic ci niy ma?
– Ja, ok. Chow sie!
– Ja, na razie!

Dopiyro terŏz skap sie, że mało wiela niy wylecioł z izby. Pokiwoł gowōm, ôbrōcił sie ôd dźwiyrzy i przilŏz nazot do biōrka. „Nic mu niy bydzie – pomyśloł sie. – Chop robi we WTC. Niy ma takij bōmby, kiero by te turmy ôbuliła”. Siŏd sie, wejrzoł na mōnitōr. 08:49, jedynŏsty wrzesiyń 2001 roku. „Bierymy sie do roboty”.

„Jedynosty” – napoczynōm

– Halo?
– Thomas Persey?
– Ja, fto gŏdŏ?
– Pyjter Wessling to je wasz kamrat?
– Ja, ale fto gŏdŏ?
– Suchejcie mie, panie Persey. Dŏcie znać Pyjtrowi, coby niy szeł dzisiej do rŏboty. To je ważne! Nie dejcie mu zōnś do rŏboty!
– Ja, ino… ftożeście sōm?! Halo! Halo!

Thomas ôstoł z mobilkōm w rynce, krōtkich galotkach i laciach, w postrzodku swojij izby, w kerej leżały ino porozciepywane bety i moc żōłtego światła ze ulice. Bōło trzi sztwierci na szōstŏ, sztyry minuty skorzij zadzwōnioł weker, a zarŏz potym…

Thomas wejrzoł na telefōn, czy aby mu sie wszyjsko niy pozdało. Ale niy – stoło tam czŏrno na biołym: 05:43, połōnczynie, nōmera zastrzeżōnŏ. „Niy ma ani szōstej, katać byda terŏz dzwōnioł do Pyjtra?!”. Thomas ciepnył mŏbilka na deka i poszeł do ustympu.

No to jada z tym koksym! Dziynnie cosik napisać, a jak pōdzie, to i pokŏzać to tukej. Napoczynōm ôd krōtkij ôsprŏwki, kerej piyrszy kōnsek sam mŏcie. Jutro byda gŏdoł z kamratym, kery robioł w Nowym Jorku i wierza wiy, eli we u-banie fungujōm mobilki i ô kerej urzyndniki napoczynajōm rŏbota. Jak sie dowiym, to siedna i skōńcza „Jedynostygo”.