Kōnsek ô „Linii oporu” Jacka Dukaja

Miołech naszkryflać drugŏ tajla tekstu „Czowiyk 2.0” i cosik mi sie zdŏwo, iże niy naszkryflōm. Za dugo żech czekoł, dołech uciyc fazie, poczytołech co inkszego jak „Linia oporu” Dukaja… Pŏrã dni i piykne porōwnaniy czowiyka ôd Houellebecqua i ôd Dukaja już sie straciōło z gowy. Po prŏwdzie dalij kajś tam je, ino już niy ciśnie, co by wynś, a sie pokozać. Jezech blogerym, niy redachtorym z geltagiym, bestōż niy byda sie gwołcił i ôstŏwia tymat – możno kiedyś przida ku nimu nazŏd. Terŏzki możecie mi ino wierzić abo niy: Francuz we „Możliwości wyspy” i Polok we „Linii oporu” akuratnie sie dopełniajōm, kaj sie rozchodzi ô czowiyka.

A dzisiŏ ino trocha ô „Linie oporu”. Je tam taki kōnsek, w kerym misjōnŏrz (sekciŏrz?) tuplikuje swojã kōncepcyjŏ chrześcijaństwa. Mo to być chrześcijaństwo, kere bydzie pasować do nowego czowiyka (to je takigo, kery niy ma zdeterminŏwany ciałym):

Zapomnij o Nieruchomym Poruszycielu.

Odwrotnie niż w chrześcijaństwie arystetelesowskim, w chrześcijaństwie 72 potęga Boga polega nie na tym, że On wpływa na wszystko, a nic nie wpływa na niego, odwiecznie niezmiennego, pozaświatowego, nieodczuwającego – lecz właśnie na tym, że każde najmniejsze doświadczenie, każda drobina doczucia człowieka i psa i bakterii i elektronu dotyka Boga i Boga zmienia.

Bój jest ciągłym procesem przekształceń pod wpływem wszystkim innych przekształceń.

Bóg STAJE SIĘ z chwili na chwilę, tak jak STAJE SIĘ wszechświat.

Przeczytołech to i zarozkich pomyśloł: – Ha! Dukaj niy zno Anioła Ślōnzŏka! Przeca sam gynau pasuje ônego mistyka! Wejrzijcie ino na to:

Ja wiem, że Bóg beze mnie chwili żyć nie może; Kiedy ja zginę, i Ty ducha oddasz, Boże.

abo

Bóg jest niczym i tylko tyle jest w nim z czego; Ile jest we mnie – o mnie, ja wybrałem jego.

Wierzã, iże we „Cherubinowym wędrowcu” („Cherubinŏwym wandrusie”?) znodlibymy co wiyncyj. Ale żech bōł skuli tego rŏd! Niy ma łatwo chycić erudyty Dukaja i pokozać mu: sam żeście mogli poradzić lepij.

No ja, niy radowołech sie fest dugo. Roztomajte dochtory kościoła, mistyki, świynci, herezjarchy a filozofy tela już ô Bogu naszkryflali, iże pisŏrz musi na siã skludzić skleroza, co by pedzieć cosik nowego (chocioż miołoby to być nowe ino do bohaterōw na szkartkach ksiōnżki). Dukaj wziōn ze „staryj” teologie ino tela, wiela mu pasowało do pokozŏniŏ tyj „nowyj”.

Eli znŏ Schefflera, eli niy znŏ – jo mioł trocha ekstra szpasu przi „Linii oporu”.

Ślōnzŏki na lewo?

Pamiyntōm jedna manifestacyjŏ we Katowicach pŏrã lŏt tymu: marsz rōwności abŏ inkszej tōlerancje. Na placu wele świyntej pamiynci estakady bōło pōłno ludzi. Szeł tam Kutz, szły sztudynty, politykery, feministki i inksi. Na fanach mieli naszkryflane „Jezech gejym”, „Jezech lesbijkōm”, a miyndzy tymi fanami i tabulkami znodły się tyż takiy z hasłym „Jezech Ślōnzŏkiym”.

Zaś terŏzki we Syjmie poszeł projekt ustawy, kerŏ mŏ uznać ślōnskŏ gŏdka za gŏdkã regiōnalnŏ. Wto je za inicjatywōm Marka Plury? Trochã posłōw z PO, pŏrã z SLD i… cŏłki klub Ruchu Palikota. Abo kuknijcie na cajtōngi: nojbardzij rada rygionalizmusŏwi je katowickŏ Gazeta Wyborczŏ (cuzamyn z Dziynnikiem Zachodnim), i to niy ôd dzisiŏ.

Cosik się takigo popochało, iże ślōnskŏ sprŏwa trefiła na plac nowoczesnyj, liberalnyj lewice: niy tyj ôd robotnikōw, ino tyj ôd mnijszościōw, ekologie a rōwnouprawniyniŏ. Skuli mie je to wielgi feler polskij prawice: rŏz iże dała se ta sprōwa zachachmyncić, a dwa, iże je blank wrogŏ do ślōnskich ruchōw tożsamościowych.

Po jakimu? Kery rygiōn mŏ wiyncyj we wercie tradycyjne wartości konserwatystōw? Ślōnskŏ familijŏ, ślōnsko pobożność i żicie przi farze, ślōnskiy przŏciy tradycje. Przeca za Mjymca, kajś na poczōntku XX stōleciŏ, sam bōł bastiōn krześcijanskij partie Cyntrum (kerŏ dzisiŏ wierzã bōłaby uznanŏ za prawicowŏ, jako i cŏłkŏ chadycja). Jo wiym, momy XXI stōlecie i sōm żech je przikłodym, wiela dzisiŏ ôstŏło ze ślōnskigo etosu (niy za wiela, trzeba pedzieć). Atoli durch cŏłkŏ kupa Ślōnzŏkōw mnij abo wiyncyj sie go trzimo, kej idzie ô dyklarowany światopoglōnd.

Skuli mie stykłoby ino trochã pomyślunku, trochã ôbudzyniŏ z narōdowyj mitologie, coby prawica mioła we Ślōnzŏkach (prŏwda, ino w tajli, ale niy małyj) twŏrdy elektorat. Tyngiy państwo, tradycyjno familijŏ, krześcijańskŏ nauka społecznŏ – mōgby z tygo być fōndamynt polskij i ślōnskij prawice. Prawice, kerej by niy zawodzało, eli wto je Ślōnzokiym abo Polokiym, kej sie rozchodzi ô obywatelōw.

No ja, terŏzki, przi roztomajtych „zakamuflowanych opcjach”, to je ino wynokwianiy.  I niy mogã pedzieć, iże mie to fest żgŏ. Atoli zawdy chce mi sie śmiŏć, kej se forszteluja feministki, Palikotōw a transseksualistōw w jednyj ferajnie cuzamyn z moimi starzikami abo ujkami.

Iron Sky

Tyn film mie zaskoczōł. Poszełech do kina, co by ôboczyć komedyjŏ science-fiction, hermetycznŏ choby filmy ô zōmbie, ino dlŏ fanōw zorty. Ani żech se niy forsztelowōł, iże tyn (dō mie naprŏwda maszketny) ajnfal ô nazistach, kere atakiyrujōm Ziymia z Mjysiōnczka, autory poradzōm tak szprytnie sfunkjōnalizować. „Iron Sky” to je czystŏ satyra: ôstrŏ, soczytŏ i rychtyk śmiysznŏ.

Ô „Iron Sky” bōła gŏdka, eli sie skiż nigo niy znerwujōm Miymce. Dyć sie za fest niy znerwowali, kej dali mu nagrōdã na festiwalu we Berlinie. Po prŏwdzie film wiyncyj szteruje Amerykōnōw, na kerych wierzã ta satyra je nojbardzij nabruszōnŏ. Mōmy sam USA AD 2018, kerymi rygiyruje kobiyta podano na Sarah Palin; mōmy kosmiczny szif „George W. Bush”; wielgi wander Murzina na Mjysiōnczek przi ausdruku „Black on the Moon? Yes, we can!” i paket inkszych filmŏwych wicōw, kere pierōm w imprerializmus, propagandã, mit demokracyje, politykã, itd.

„Iron Sky” mo cołkiym udanŏ fabuła, chociŏż trefiajōm sie jij słabsze momynty. Naprŏwdã super je ôd strōny wizualnyj – piyknie sam grŏ estetyka nazizmu i kōntrast miyndzy dieselpunkōwōm technologijōm Czwortego Reichu a „naszōm” technologiōm kosmicznōm a la NASA (srogi ôrbitalny angrif cepelinōw – to trza ôboczyć!). A nojbardzij jezech mu rŏd skiż tyj satyry, kero je gynał takŏ jak u Swifta i inkszych klasykōw ôd wrażŏniŏ szpyndlikŏw: czym wiyncyj absurdu, tym wiyncyj prŏwdy.

Przerwa

Zostołech ôjcym: mōm piyknŏ cera. Skuli tego bez tydziyń abo dwa niy bydzie nowych postōw. Przeboczcie!

Czowiyk 2.0: Kaj Houellebecq niy może…

Znod Houellebecq „możliwość wyspy” dlŏ czowiyka, wyspy na morzu lankōru? Spōmna: czowiyka XXI stoleciŏ, dykadynckigo, rozerotyzowanygo, kery kajś potraciōł wszystki medycyny na swōj lankōr: familijo, religijo, prawŏ rŏbota, itd.; kery abo je mody, piykny, fertig do wielkigo bōmsu (życio?), abo nadowo sie ino do truły.

Możno isto bydzie niōm przajyni – miłoś u Houellebecqa to je blank inkszy, wielgi tymat. Atoli bez wiynkszy kōnsek ksiōnżki zdowo sie, iże momy retunek: styknie ustoć być czowiykiym! Lankor je w nŏs immamyntnie wkludzōny? Tōż zrobiymy technologijŏ, kero zasuje ańfachowe, biologiczne zdrzōdła lankoru! Budujymy czowiyka 2.0, kerymu niy trza jodła, kery niy mo seksualnygŏ szwōngu, kery niy bydzie sie starzoł. Przōdzi wyglōndo, iże to rychtyk bydzie rozwiōnzaniy. Tajle ze sektōm (ôna mo wizjo nowygo czowiyka) czyto sie lepij – narracjo traci kajś swoja neurastynio, chyto rytm klasycznyj, fabularnyj rōmany – aże żech żałowoł, kiej Daniel przijeżdżoł nazod do Paryża.

Darymny futer – ani czowiyk 2.0 niy poradziōł blank stracić lankor i tynsknota. We cywilizacyje ôbojyntności, we utopie cynikōw, znodły sie takie, kere poszły fōrt ôd pokoju i stabilizacje. Bōłoby to skuli tego, iże tymu „2.0” ôstowili rozum, ôstatnie zdrzōdło lankoru? Prowda – ino pies (kynos, pra?) je we ksiōnżce durś szczynśliwy.

Houellebecq poszeł ku fantastyce naukowyj, co by retować czowiyka. Po prowdzie niy wykludził snij mocka. Trocha sam je cygaństwa, prōznej symulacje do pokozaniŏ swoij tyzy. Pado, iże technologia tyż niy ma zbawiyniem. Ino eli naprowda zrobiōł przi tymu rzetelnŏ rŏbota z forsztelunkiym? Mogymy mu wierzić?

Zaś ô Miłości w Königshütte

We łōńskim poście napisołech, iże szpil mi sie za fest niy podoboł. Musza jednak sie cofnōnć i pedzieć cosik wiyncyj.

Czamu zrobiōło sie skiż niego takie larmo? Przōd trocha żech ô nim poczytoł i skuli artykli narychtowołech sie na rychtyk mocne scyny, na wielgie ôskarżyniy Polŏkōw, choby scynariusz napisoł sōm Bieniasz. Na binie ôboczyłech stonowano, pyrsonalno gyszichta i bezma żodnygo kozaniŏ ô „ciynżkim żywocie ślōnskigo ludu pod polskim szczewikiym”. Toć, bōł kōniec ze ślōnskimi ôpaskami, rechtorka sprała bajtla, kery gŏdoł, a niy mówił, i byli tyż wojŏki ôd polskigo (komunistycznego) lagru – przeca ô tym bōł tyn szpil. Ale kaj tam „RASiowskŏ agitacyjŏ”, „antypolsko manifestacyjŏ” i inksze gwołty na polskij racje stanu? Dlŏ mie szpil niy bōł nawet skargōm – cołko jego ôpowŏga je ino we tymacie. Prowda – za sōm tymat naszporŏwali sie Villqist i bielski tyjater respekt.

Napisołech tyż, iże „Miłość w Königshütte” to niy ma szpil, kery kożdy Ślōnzŏk musi ôboczyć. Patrza, co sie wele niego pŏcho i myśla: możno niy mōm recht? Recynzŏwołech go jakŏ dzieło artystyczne, ale przeca widza, iże je ôn tyż wydarzyniym społecznym – i to chyba wiynkszym, jako żech przód myśloł. Możnŏ rychtyk bydzie to głos, kery aby trocha ôdcygani gyszichta, poradzi nauczyć cosik Polŏkōw ô Ślōnsku, zrobi chocioż mały krok dlŏ akceptacje ślōnskij tōżsamŏści? Wtŏ wiy – możnŏ gŏdka ô ślōnskich „Dziadach ’68” niy ma przesadzonŏ? Chciołbych, co by szpile „słuszne” i „ważne” dlŏ ślōnskij sprawy bōły tyż „wielgie” i rychtyk piykne, wzniosłe, artystycznie trefiône. Beztōż dziwuja sie, iże alergia na wszystko, co je żōłte a modre, dźwigŏ do takij rangi dzieło ańfachowe – ani cołkiym złe, ani rychtyk dobre. Z drugij strōny – wto dzisiŏ pamiynto, eli „Dziady” Dejmka mioły wartość artystycznŏ, eli niy?

Możno ci, kerzi robiōm nojwiynkszo ôstuda, wcale szpilu niy ôboczyli? Abŏ widzōm ino to, co majōm we gowie? Zaglōndom na nich i pomału zaczynom pokopić, po jakiymu stare Ślōnzŏki majōm taki strach, kiej idzie ô gyszichta.

Ślabikŏrzowy szrajbunek na blogu

Kōniec radosnygo wynokwianiŏ szrajbunku! Wczora zainstalowołech ślōnskie, „ślabikŏrzowe” buchsztaby – ôd dzisiŏ byda sie mynczył, co by ich używać. Tyôryjo niy ma ciynżkŏ (przeklynto fonetyka – eli jo sie ôd ciebie uwolnia?!), ino już widza, wiela nauki mie czeko. Poradziłech nauczyć sie polskij ôrtografie za bajtla, poradza i terŏz, chocioż przidałoby sie wiyncyj tekstōw do poczytaniŏ (już niy gŏdom ô dykcjōnŏrzu). Po prowdzie przidołby sie rechtōr, kery by pedzioł: „sam je feler, a sam niy – mosz pisać tak a tak”.