„Polskie” powiarki: Jaga

Widziołżeś Jagi?

Momynt! Cosik mi sam niy sztimuje…

Jaga-borŏczka siedzi we polskim piekle?! Ta diŏblica pansłowiańskŏ? Po jakimu, za kara? Możnŏ niy ma piekła słowiańskigŏ i musieli jōm zawrzić do jakigo państwowygo; pokulali kŏblami i – pech – wykulali hereszt ôd Boruty-Polŏka? Abo piekła majōm śniōm szychty: sto lŏt u Polŏkōw, sto u Czechōw, sto u Serbōw, dwiesta u Rusōw (bo to je srogszŏ nacyjŏ)…?

Przekłŏdalimy we fyrmie taki francuski szpil do dziecek – „Baba Jaga” – i pamiyntōm tyn problym, ôd kogo ta heksa tak po prŏwdzie je. We ôrginale stoło, co to je ruskŏ bŏjka, czymu my niy chcieli przichwŏlić. Na ôstatku pōmiynilimy to – zdo mi sie – na „słowiańskŏ”, coby to niy żgało Polŏkōw.

Tela Jaga. Ale kogo jeszcze polskie diŏbły u sia trzimały? Przeca tam zawarty bōł nasz Pierōn! Ôn tyż mioł robić za Polŏka? Pierōnie, dobrze że im tyn gizd citnoł!

Bagiński poszeł na mitologiczne chaby, coby zrychtować te… polskie powiarki. Werciło sie – „Jaga” to je sōm szpas!

Na sztrajku

1.
Cera na barana. Fana do rynki. Jezech fertich. Niy stoja jeszcze ani minuty, kej słysza:
– Przepraszam pana, a ta flaga to czego? – starszy chop sie mie pyto. I zdo sie – naprowdy niy wiy.
– Górnego Śląska – ôdpowiadōm po polsku, tak mie udziwiōł.
Zarŏzki tyż słysza gŏdać dwie baby kōnsek dalij:
– Wejrzij sie, nasza flaga tyż ftoś prziniōs.
Ône żōłto-modro fana znały, ale sie jij sam niy spodziywały.

(A trza pedzieć, że pŏra ich szło narachować – krōm polskich, pôru ojropskich i jednyj dyngowyj)

2.
Na binie larmo. Chop, co kŏże sie śmioć z regiyrōnku i ludzie, co udowajōm, że sie śmiejōm. Chop, co chwoli piyrwyjszy porzōndek, „bo za nŏs to bōło nōrmalnie”. Durś stojymy – niy ma co być wymyślaty, kej sie rozchodzi ô ważnŏ sprawa.
Niyskorzij do gŏdaniŏ dŏwŏ sie ale kobiyta. I zaczynŏ przezywać z takōm niynawiściōm, że niy umia tego strzimać. Pytōm sie mojij dziołszki
– Idymy?
– Idymy! – cołkŏ wylynkanŏ.
Możno rozchodzi sie dymōnstrantōm ô co inkszego, ale niynawiściōm pultajōm blank choby te regiyrōnkowe. Bierymy sie fōrt. To niy ma plac do nos.

3.
– Polska, Polska, Polska, Polska. Polska! Polska!
Na binie ftoś cosik pado pō naszymu – bo bezma Katowice, Ślōnsk (i Zagłębie). Tak trzi słōwka, coby bōła ślōnskŏ launa.
Żŏdyn niy pomyśloł, coby przidać na wykŏz z postulatami pōnkt ze ślōnskōm myńszościōm abo rygiōnalnōm gŏdkōm. Sōm my – Ślōnzŏki – dupowate, że szkoda gŏdać. Tōż nawet jak cosik z tego rōmplowaniŏ bydzie, niy spodziywej sie niczego lepszego do nos.
Idymy stamstōnd, to niy ma plac do nos.

4.
Niy śmiysz stŏwać na glajzach. Ale jak stōniesz, przodkiym ku spodkowi, wejrzij sie na prawŏ strōna. Wele tyjatru je cima. Moc norodu, larmo, breweryjŏ z fanami. Światła ino trocha – nojwiyncyj dŏwŏ blyndkowy, bioły srōmbek ôd Mikołoja, nôbkoło kerego stojōm te wszyskie ludzie. A podziwej sie na drugŏ strōna: na sztandy w rōwnych rajach, radosne, żōłte światło. Słōmiannŏ betlyjka, jŏdło, pamiōntki, gyszynki. Fol ludzi – szpacyrujōm, dziwajōm sie tam a sam, kupujōm. Szyrzka – meter? A na ôbydwōch strōnach dwa inksze światy.