Niy myślołech, co to przeczytōm. Te tymaty… tak trocha niy dō mie. Ale skuli Henryka Wańka, skuli seryje, a potym tyż, bo to sie dobrze czytŏ, przeczytołech.
To je ksionżka ô PRLu. Ô tyj staryj, siwyj, rzadnyj rzeczywistości, ze fōnsatymi, siwymi, rzadnymi ludziami. Niyrŏd żech je mŏdzie na PRL, niy poradza spokopić tego cołkigo syntymyntu, kery sie durś pokŏzuje we ryklamach, filmach, szpilach, ksiōnżkach i kaj ino. Tyn kōnsek Muzyum Ślōnskigo z ajnclami, blokiym i maluchym – niy umia na niego patrzeć. Jŏ to jeszcze trocha pamiyntōm i szteruje mie te dziadostwo. U Wańka, trza pedzieć, niy ma nostalgije. Znŏjdziecie sam ôbrŏz drugij połowy ôsiymdziesiōntych lŏt – zdŏ mi sie, doś akuratny, a przinojmnij do uwierzyniŏ.
Zafōngowoł sam stary knif z Prostaczkiym abo inkszym cudzym, co przijyżdzŏ, dziwŏ sie, i ze swojigo miarkowaniŏ wykludzŏ jaki ôbrŏz do czytŏczy, dŏwŏ cosik pedzieć autōrowi. Martin, tyn Wańkowy cudzy, to je ale udany. Kaj to stoło, u Dukaja, Glukhovskigo, abo u inkszego fantastycznego pisŏrza? Co tyn istny, kery mŏ skuplować dwa światy (tak coby poradziły sie spokopić abo chociŏż ze sobōm pogŏdać), to musi być basztard, miszung jednego świata z drugim? Klapuje sam tyn Ślōnzŏk – bezma Niymiec, co za bajtla pojechoł do Efu, a terŏzki przijyżdżŏ nazŏd, bo znŏ polskŏ gŏdka i mŏ szwōng do tego kraju. Skuli tego, jaki je, poradzi tyknōnć ta Polska, pokŏzać jōm lepij jak inksze dziynnikŏrze.
Jedne mi sam inŏ zgrzitŏ. To niy ma ksionżka, kero mo przybliżać dziedzictwo kulturowe Śląska, jego bogactwo kulturowe i różnorodność, jako stoi na ôbkłodce. Ôna przibliżŏ dziedzictwo ôd Polski. To je jeji srogi tymat: wiela Polski bōło w PRL, eli bez PRL szło ŏbŏczyć prawŏ Polska, co to ta Polska tak yntlich je. Mōmy sam zdrzadło do Polŏkōw, przidajne ôsobliwie terŏzki, kej skuli dugigo niyzaglōndaniŏ do zdrzadła plōngnōm sie roztomajte zwidy, bŏjki i ańfachowe fandzolynie.
„Obcy w kraju urodzenia” niy przinŏleży do Canon Sileasiae. Jeji plac je we Canon Poloniae. Jakby tak szło sie ciupnōnć: Waniek za Sienkiewicza…
Blog ôd Rafała Szymy 