Człowiyk. Wojŏk. Ideologijo.

Ôrŏz ôtwiyrŏ sie portal i przeciepuje cie do placu, ô kierym prawie czytŏsz.
– Eee… Babi Jar, 1941? Lepij ôstana w dōma.

Porwali cie. Bohatyr z ksiōnżki, co jōm prawie czytŏsz, przibywŏ ci z retōnkiym.
– Hmm, Waffen SS? Niyrŏd ich widza, ale wierza szafnōm te zadanie.

Miołech niydŏwno taki „szpas” z graczkami, kiere pokŏzywoł mi facebook. Wszysko skuli ksiōnżki „Wojŏki. Potokoły z bojōw, zabijaniŏ i umiyraniŏ”. Dobre, dzisio bez alternatywnyj rzeczywistości: na ôbkłŏdce stoi „Żołnierze. Protokoły walk, zabijania i umierania”, a napisali jōm Sönke Neitzel a Harald Welzer.

Bez drugo wojna alianty mieli szpecjalne lagry do chycōnych wojŏkōw, w kierych nagrowali to, ô czym zajynci miyndzy sobōm gŏdali. Klachy, ôsprŏwki, ôstudy ôd gynerałōw, ôficyrōw abo gymajnōw, z Wahrmachtu, Waffen SS, Kriegsmarine abo Luftwaffe, egal. W kŏżdej chwili ftoś mōg pultnōnć cosik, co bōło we wercie do wywiadu.

Zrychtowali tam tōny protokołōw. Piyńdziesiōnt lŏt niyskorzij te dokumynty przestały być tajne, a zaczły robić za niysamowity sztof do historykōw. Sztof bez filtra lŏt, mitōw, felernyj pamiyńci. Rajza direkt do świata ôd wojŏkōw.

Musza sie chyba zrychtować taki ôbstōny tekst ô tych ksiōnżkach, trefach a filmach, kiere ôtwiyrajōm ôczy, pōmiyniajōm to, co i jak mōmy poukłŏdane w gowie, robiōm za poznŏwcze bōmby. Ta ksiōnżka takŏ je: buli cygaństwa ôd ideologōw, szumne balakwastry a la „Dulce et decorum…”, ôbrŏzki złych Niymcōw abo niywinnego Wehrmachtu. Wōniŏ trocha na Zimbardo, trocha na Remarque’a.

Nadszedł czas, aby skończyć z przecenianiem sfery ideologicznej. Ideologia może wprawdzie dostarczać powodów do wojny, ale nie wyjaśnia, dlaczego żołnierze zabijają albo popełniają zbrodnie wojenne. Zarówno wojna, jak i działania robotników i rzemieślników wojny są banalne, tak jak zawsze banalne są zachowania ludzi (…) w zakładzie pracy, w urzędzie, w szkole lub na uniwersytecie. Niemniej owa banalność zrodziła najbardziej ekstremalną przemoc w dziejach ludzkości.

Pierōńsko dobrŏ ksiōnżka.

„Leanderka”

„Leanderka”, abo mōj ślōnski debiut ksiōnżkowy, je prawie w przedsprzedaży. Fto sie jōm ôbsztaluje do 18.09., tyn niy ino mynij zabuli i dostanie ksiōnżka zarŏz jak bydzie fertich, ale tyż dostanie ôdy mie mały geszynk: tako nalepka :)

„Leanderka” to zbiōr z ôsprŏwkami. Ô niykierych bydziecie cosik wiedzieć, bo myńsze abo wiynksze kōnski pokŏzowołech sam na blogu. Inkszymi żech sie jeszcze nikaj niy asiōł. Jak byście chcieli wejrzeć, ô co lŏtŏ, to sam mŏcie na smak krōtki kōnsek ksiōnżki.

Jezech cołki w zŏcy skuli tego, co te moje ôsprŏwki ôtwiyrajōm blank nowo seria ôd Silesii Progress: seria z modernōm slōnskōm literaturōm. Piyrszŏ – Ślōnskŏ Bibliŏtyka – nazbiyrała bez piyńć (?) lŏt pŏra ksiōnżek naprŏwdy ważnych do naszyj kultury. Drugŏ – Seria z zicherkōm – pokŏzuje popularno, kriminalno literatura pō naszymu i pocisła w świat Kōmisŏrza Hanusika. Terŏzki dokupluje do nich ta trzeciŏ – Ślōnski Druk. Marzi mi sie, coby trocha popochała z tym, jako terŏz funguje pisanie pō naszymu.

Sam je tyż dobry plac, coby podziynkować: Mirkowi Syniawie, mojimu redachtorowi, przi kierym tela żech sie nauczōł ô gŏdce bez pŏra tydni roboty. Krzyśkowi „Prosiakowi” Owedykowi za ôbrŏzek na ôbkłŏdka. Pyjtrowi Długoszowi, kiery uwierzōł we ksiōnżka za tela, coby jōm wydać. A Zbigniewowi Kadłubkowi z Marcinym Melonym, ôd kierych dobre słowo ô ksiōnżce fest jij pōmŏgŏ.

Tōż tak by to wyglōndało:

Tytuł: Leanderka
Podtytuł: 5 ôsprowek po naszymu
Autor: Rafał Szyma
Redakcja: Mirosław Syniawa
Ilustracja na okładce: Krzysztof „Prosiak” Owedyk
Język publikacji: śląski

Seria: Ślōnski druk. Modernŏ literatura pō naszymu.

Patronat: Farbryka Silesia, Chwila z gŏdkōm, Tuudi.net, Reflektor, ArtPapier i Jaskółka Śląska.

Zapisz

Zapisz

Zapisz

Zapisz